اصطلاحات و محاسبات داروئی
تجویز دارو یکی از مهم ترین و شایع ترین فعالیت های پرستاری می باشد و به عنوان پرمسئولیت ترین وظیفه پرستار محسوب می شود.

تجویز موثر و ایمن داروها نیازمند دانش در زمینه های مختلف از جمله دانش دارو شناسی و توانایی محاسبه بالینی داروها می باشد.

در تجویز داروهای تزریقی به ویژه داخل وریدی، اصل مقدار صحیح به خصوص در هنگام انفوزیون دارو از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و باید مقدار دارو، غلظت و سرعت انفوزیون آن به دقت محاسبه گردد.

برای اطمینان از تجویز دارو با روش استاندارد باید شش اصل اساسی زیر کاملا رعایت شود:

۱-داروی صحیح

۲-دوز صحیح

۳-مددجوی صحیح

۴-روش صحیح

۵-زمان صحیح

۶-مستند کردن (نوشتن در پرونده) داروهای داده شده

 

اهمیت محاسبات کلینیکی داروها در پیشگیری از عوارض دارویی

 یکی از مراقبتهایی که پرستاران برای بیماران خود انجام می دهند ، مراقبت دارویی می باشد . بمنظور پیشگیری از عوارض دارویی  پرستاران ضمن دادن دارو از راههای مجاز ، مقدار داروی تجویز شده را می بایست محاسبه کرده و به بیمار خود بدهند . بدین منظور و بدلیل زیر محاسبات کلینیکی داروها از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد .

۱/ اجازه تجویز و استفاده داروها توسط پرستار در موقعیت های بحرانی

۲/ تنوع نوع روش استفاده از داروها ( بولوس ، انفوزیون )

۳/ اثر گذاری بعضی از داروها با دوزهای خیلی کم ( دوپامین )

۴/ اختلاف زیاد بین دوز درمانی در بین داروها ( آتروپین ، بریتلیوم )

۵/ اختلاف کم بین حداقل و حداکثر دوز ها درمانی داروها   ( ایزوپرترنول ، نیپراید ، لیدو کائین )

۶/ تغییر در مکانیسم تاثیر داروها با کمترین تغییر در دوز دارو ( دوپامین )

۷/ اختلاف زیاد مابین دوز دارو و مقدار دارو در آمپول ها و ویالهای   موجود ( TNG ، نیپراید )



در هنگام نوشتن دستورات دارویی در پرونده یا کاردکس معمولا از علایم اختصاری که مورد قبول عموم می باشد، استفاده می شود.

 

علامت های اختصاری مربوط به زمان و دفعات دارو دادن





معادل فارسی


معادل انگلیسی
علامت اختصاری



ساعت


Hour
H(hr)



دقیقه


Minute
min



از ۱۲ شب تا ۱۲ ظهر


Ante Meridiem
AM


از ۱۲ ظهر تا ۱۲ شب
Pos

PM




۱۲ ظهر
Mid Day

MD




۱۲ شب
Mid Night

MN





هر-هر یک


quaque

q





هر ساعت


quaque hora
q.h



هر ۲ ساعت


quaque 2 hora
q.2h



هر روز


quaque die

Qd




روزی دو بار
Bis in die

BD,BID




روزی سه بار
Ter die sumendum

TDS




روزی چهار بار
Quarter in die

QID





موقع خواب


Hora somni
HS



قبل از غذا


Ante cibum

a.c




بعد از غذا
Post cibum

p.c




در صورت لزوم
Pro re nata

PRN




بلافاصله-فورا
At once

stat





 







 


 




علامت های اختصاری مربوط به روش تجویز



 








معادل فارسی
معادل انگلیسی
علامت اختصاری


لوله گاسترستومی
Gastrostomy tube
GT


لوله بینی معده ای
Nasogastric  Tube
NG


لوله بینی دوازدهه
Nasojejunal Tube
NJ


از راه دهان
Per Oral
PO


از راه داخل وریدی
Intraveneous
IV


از راه داخل عضلانی
Intramuscular
IM


از راه زیر جلدی
Subcutaneous
SC,SQ


از راه داخل جلدی
Intradermal
Id


از راه رکتوم
Per rectal
PR


زیر زبانی
Sublingual
SL


چشم راست
Oculus dexter
Od


چشم چپ
Oculus sinister
Os


هر دو چشم
Oculus uterque
Ou



 

 

---

لینک: گزارش مشکل پست