خیارت بع ضص ف
کد پست
1039
دسته بندی
اخبار
نویسنده
خیارتَبعُّضصَفْقه
تبعض در لغت به معنای تجزیه شدن آمده و صفقه به معنی دست به هم زدن است و به معنی معامله نیز به کار رفته. خیار تبعض صفقه زمانی به کار می رود که بعد از قرارداد آشکار شود که قرارداد نسبت به جزئی از معامله باطل بوده؛ برای مثال ممکن است شخصی خانه ای را بفروشد که فقط سه دانگش متعلق به اوست در
چنین شرایطی خریدار مختار است که طبق قاعده لا ضرر قرارداد را فسخ کند یا نسب به سه دانگی که بیع باطل بوده ثمن را پس بگیرد.
نحوه محاسبه قسمتی از ثمن که باید به مشتری برگردد این گونه است که مبیع در مالکیّت خریدار منفرداً قیمت می شود و هر نسبتی که بین آن و قیمت کل مبیع وجود داشته باشد به مشتری باز می گردد، مثلاً سه دانگ در مالکیت مشتری چهار میلیون و کل خانه ده میلیون فروخته شده باشد در مثال فوق باید شش میلیون به وی بازگردانده شود.
شرط وجود خیار تبعض صفقه جهل مشتری نسبت به بطلان بیع نسبت به قسمتی از معامله است، اگر مشتری از باطل بودن آگاه باشد خیار تبعض صفقه ساقط می شود اما در هرحال بخشی از ثمن به او رد می شود.
خیار تبعض صفقه اختصاص به عین معیّن ندارد و عین کلّی را نیز شامل می شود.
به نظر دکتر صفایی علاوه بر مواردی که بخشی از معامله باطل است در مواردی که جزیی از معامله فسخ می شود نیز خیار تبعض صفقه ثابت است.
فقط در مورد قراردادهای معّوض ممکن است.
خیار تبعض صفقه فوری نیست اما نباید آنقدر طولا نی باشد که عرفاً اسقاط خیار محسوب شود.